Trang chủ

Tin tức

Xác Định Hàm Lượng Phấn Hoa Tương Đối Trong Mật Ong Theo TCVN 13846:2023

Thứ năm, 08 Th8, 2024

Mật ong lâu nay được biết đến như một loại thực phẩm tự nhiên giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, mật ong luôn chứa một lượng phấn hoa nhất định do quá trình ong hút mật hoa. Vì thế, đối với một số người khi sử dụng mật ong có thể gặp phản ứng dị ứng với phấn hoa, gây ra rủi ro về sức khỏe. Để trở thành một sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, nhà sản xuất mật ong cần tinh lọc loại bỏ các hạt phấn hoa trước khi đóng gói. Đây là một trong những tiêu chí chất lượng cần kiểm soát trong ngành sản xuất mật ong.

Tại sao phải Xác Định Hàm Lượng Phấn Hoa Tương Đối Trong Mật Ong

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13846:2023 (DIN 10760:2002) sử dụng phương pháp Kính hiển vi quang học để xác định hàm lượng phấn hoa trong mật ong.

TCVN 13846:2023 được xây dựng trên cơ sở tham khảo Untersuchung von Honig – Bestimmung der relativen Pollenhäufigkeit;

TCVN 13846:2023 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC/F18 Đường, mật ong và sản phẩm tinh bột biên soạn, Viên Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Thuật ngữ và định nghĩa

Trong tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa sau:

Hàm lượng phấn hoa tương đối (relative pollen content)

Hàm lượng phấn hoa tương đối là hàm lượng của các loài phấn hoa riêng rẽ tính theo phần trăm của tổng số hạt phấn hoa.

Phấn ong/lương ong (bee bread)

Phấn ong, lương ong là phấn hoa được ong dự trữ trong lỗ bánh tổ.

Nguyên tắc xác định hàm lượng phấn hoa trong mật ong

Chuẩn bị mẫu thử để kiểm tra các hạt phấn hoa lơ lửng trong mẫu bằng kính hiển vi. Xác định số hạt phấn hoa nhất định và tính tỷ lệ các loài phấn hoa riêng rẽ theo phần trăm của tổng số hạt phấn hoa.

Thuốc thử

Yêu cầu chung: Vì phương pháp được mô tả trong tiêu chuẩn này không phải là phép phân tích, mà là đếm số lượng tế bào thực vật cụ thể (các hạt phấn hoa), nên không có các yêu cầu về độ tinh khiết cụ thể được quy định đối với thuốc thử được sử dụng, trừ nước phải là nước cất. Thuật ngữ “dung dịch” được sử dụng trong tiêu chuẩn này được hiểu là “dung dịch dạng nước”.

Thuốc thử dùng trong phương pháp xác định hàm lượng phấn hoa trong mật ong này là Glycerol gelatin.

Thiết bị, dụng cụ

Sử dụng các thiết bị, dụng cụ thông thường của phòng thử nghiệm và cụ thể như sau:

4.1 Sàng rây, bằng thép không gỉ, cỡ lỗ 0,50 mm.

4.2 Máy ly tâm, có thể ly tâm ở gia tốc 1000 g.

máy ly tâm đa năng ohaus frontier 5000 fc5706

Tham khảo thêm dòng máy ly tâm Ohaus Frontier 5000 Series

CHÚ THÍCH: Gia tốc ly tâm tương đối, a, được tính theo Công thức (1):

Trong đó:

r là bán kính ly tâm, bằng khoảng cách từ điểm lắng cặn (đáy ống ly tâm) đến trục quay, tính bằng centimet (cm);

f_r là tốc độ vòng quay, tính bằng vòng trên phút (r/min).

4.3 Ống ly tâm hình côn, dung tích danh nghĩa nhỏ nhất là 40 ml.

4.4 Máy lắc ống nghiệm – Vortex Mixer.

4.5 Kính hiển vi, có độ phóng đại từ 320 lần đến 1000 lần.

Thiết bị Hiệp Phát xin gửi đến quý khách hàng Chương trình ưu đãi đặc biệt, dành riêng cho dòng kính hiển vi Kruss Model MBL2000:

ưu đãi đặc biệt kính hiển vi kruss model mbl2000

Từ đây đến hết tháng 12/2024, quý khách khi mua kính hiển vi Kruss Model MBL2000 sẽ nhận được 2 Combo ưu đãi:

Giảm giá 20% khi mua dòng kính hiển vi Kruss Model MBL2000
Giảm giá sâu 30% khi mua Combo Kruss Model MBL2000 + Bộ Camera thị kính cho kính hiển vi

Tham khảo thêm Video Kính hiển vi MBL2000 kết nối bộ Camera thị kính và quan sát qua màn hình máy tính

4.6 Lam kính, kích thước 76 mm x 26 mm.

4.7 Phiến kính, kích thước 22 mm x 22 mm.

4.8 Máy khuấy từ gia nhiệt

máy khuấy từ gia nhiệt labtron evo hs1 series

Tham khảo dòng máy khuấy từ gia nhiệt EVO HS1 Series hãng LABTron

4.9 Pipet Pasteur, bằng nhựa dùng một lần, dung tích danh nghĩa 1 ml.

4.10 Thìa dàn mẫu.

4.11 Buồng đếm phấn hoa.

4.12 Bể điều nhiệt, có thể duy trì được nhiệt độ không quá 40 °C.

Tham khảo dòng Bể Điều Nhiệt Nóng Jeiotech BW-H Series

4.13 Giấy thấm.

Lấy mẫu

Việc lấy mẫu không quy định trong tiêu chuẩn này. Nên lấy mẫu theo TCVN 5261 ^[1].

Mẫu gửi đến phòng thử nghiệm phải đúng là mẫu đại diện và không bị hư hỏng hoặc thay đổi trong quá trình vận chuyển hoặc bảo quản.

Cần lấy mẫu phòng thử nghiệm đại diện có khối lượng ít nhất 200 g.

Cách tiến hành xác định hàm lượng phấn hoa trong mật ong

Quy trình xác định hàm lượng phấn hoa tương đối trong mật ong theo tcvn 13846:2023

Chuẩn bị mẫu

6.1.1 Mật ong dạng lỏng hoặc mật ong bị kết tinh không có tạp chất

Đồng hóa mẫu phòng thử nghiệm bằng cách khuấy mạnh (ít nhất 3 min). Cần đảm bảo mẫu càng lẫn ít không khí càng tốt, đặc biệt nếu mẫu được dùng tiếp để xác định hydroxymetylfurfural (HMF).

6.1.2 Mật ong dạng lỏng hoặc mật ong bị kết tinh có tạp chất

Sau khi loại bỏ các tạp chất thô, khuấy mẫu phòng thử nghiệm ở nhiệt độ phòng cho đến khi đồng nhất rồi lọc qua rây (4.1). Dùng thìa trong trường hợp mẫu bị kết tinh.

6.1.3 Mật ong bánh tổ

Mở nắp vít nếu các lỗ trên bánh tổ vẫn đóng. Dùng rây (4.1), tách toàn bộ mật ong ra khỏi bánh tổ mà không cần làm nóng.

Chuẩn bị phần mẫu thử

6.2.1 Cân 10 g mẫu thử đã chuẩn bị (xem 6.1) cho vào ống ly tâm (4.3). Thêm 20 ml nước cất lạnh hoặc nước cất ở nhiệt độ không quá 40°C vào ống để hòa tan mẫu.

Dùng máy ly tâm (4.2) ly tâm dung dịch ở gia tốc 1 000 g trong 10 min, sau đó rót bỏ lớp nổi phía trên và thêm 20 ml nước cất để hòa tan hết các tinh thể đường trong mẫu. Dùng thìa (4.10) hoặc pipet Pasteur (4.9) để khuấy hỗn hợp, khi thực hiện thao tác này để đầu thìa chạm vào đáy ống ly tâm. Sau đó ly tâm ở gia tốc 1 000 g trong 5 min.

Gạn lớp nổi phía trên, giữ ống ly tâm nghiêng xuống để chất lỏng còn lại chảy ra giấy thấm (4.13) càng nhiều càng tốt.

Bật nóng bếp điện (4.8) đến 40 °C và hóa lỏng glycerol gelatin (3) làm môi trường nhúng bằng cách làm nóng trong nồi cách thủy (4.12) ờ nhiệt độ không quá 40 °C hoặc trên bếp điện. Làm nóng trước các lam kính (4.6) trên bếp điện.

6.2.2 Dùng pipet Pasteur (4.9) khuấy kỹ cặn. Sử dụng pipet để chuyển cặn sang lam kính (4.6) và dàn cặn trên diện tích 22 mm x 22 mm bằng thìa (4.10).

CHÚ THÍCH: 22 mm gần bằng chiều rộng của lam kính và nên đánh dấu diện tích dàn cặn bằng bút chống thấm nước hoặc bằng khuôn.

Để lam kính trên bếp điện trong tối đa 1 h đến khi lớp cặn khô hoàn toàn.

Sau khi làm nóng sơ bộ phiến kính trên bếp điện, nhỏ một giọt glycerol gelatin lên phiến kính để cố định phấn hoa, sau đó đậy phiến kính lên trên lớp cặn khô, thực hiện thao tác chậm để tránh tạo bọt khí.

Không nhỏ giọt gelatin glycerol trực tiếp lên lớp cặn khô.

Để mẫu trên bếp điện trong 5 min để đảm bảo glycerol gelatin phân bố tốt và phấn hoa trương nở tối đa. Để gelatin đông lại trước khi bắt đầu kiểm tra bằng kính hiển vi (4.5).

6.2.3 Có thể thay thế quy trình mô tả trong 6.2.2 như sau: hòa tan lại cặn trong 1 ml nước cất. Dùng pipet khuấy cặn, lấy 0,5 ml và dàn đều lên lam kính. Dàn thêm 0,3 ml và sau đó là 0,2 ml cặn trên các phiến kính riêng rẽ. Sử dụng mẫu cặn thứ nhất (0,5 ml) để phân tích phấn hoa thông thường, mẫu cặn thứ hai (0,3 ml) để phân tích phấn hoa trong trường hợp mật ong giàu phấn hoa và mẫu cặn thứ ba (0,2 ml) để đếm nấm men và đếm phấn hoa trong trường hợp mật ong rất giàu phấn hoa. Quy trình này giúp xác định hàm lượng phấn hoa tuyệt đối.

Quy trình tiếp theo được nêu trong 6.2.2.

Đếm phấn hoa

Chọn độ phóng đại để đếm số hạt phấn hoa có thể nhìn thấy trong từng trường quan sát. Kiểm tra sơ bộ để xác định các loài phấn hoa có mặt trong mẫu dựa vào kích thước, hình dạng và màu sắc của hạt phấn. Sau đó, xác định số hạt phấn hoa của các loài thực vật đích bằng cách đếm ít nhất 500 hạt phấn hoa theo từng lượng 100 hạt. Nếu kết quả dao động thì tăng số hạt được đếm. Phân bố các trường quan sát và thống nhất các hướng đếm trên toàn bộ mẫu.

Sử dụng bảng trong hình ảnh bên dưới: đếm số hạt phấn hoa để thu được kết quả đại diện.

Bảng đếm phấn hoa

Phân bố các điểm dừng đếm càng đồng đều càng tốt trên toàn bộ chiều rộng, ở đây là: trên một hàng cặn. Sử dụng buồng đếm (4.11), đếm 100 hạt phấn hoa trong mỗi hàng của năm hàng được phân bố đều trên lớp cặn như trong Hình 1 để có tổng số đếm là 500. Để có được tổng số đếm là 1 000, cần chèn thêm năm hàng giữa năm hàng đầu tiên. Không đếm hạt phấn ong.

Khoảng thời gian số lần dừng đếm được thiết lập phụ thuộc vào hàm lượng phấn hoa của mật ong, ở đây là: mật độ của phấn hoa trong mẫu và kích thước trường quan sát của kính hiển vi. Trong trường hợp mật ong rất ít phấn hoa, có thể cần đếm liên tục không dừng.

Với điều kiện số lượng ổn định, chỉ cần đếm 500 hạt phấn hoa. Báo cáo kết quả theo phần trăm.

Tính kết quả

Hàm lượng phấn hoa tương đối của loài cây cần xác định có trong mẫu thử, X_p, tính bằng phần trăm (%), theo Công thức (2):

Trong đó:

A là số hạt phấn hoa của các loài cây cần xác định;

n là tổng số hạt phấn hoa.

Để đánh giá sâu hơn về kết quả và cách phân loại mật ong, lấy tổng số đếm hạt phấn hoa trừ đi số hạt phấn hoa của các cây không có mật hoa, trong trường hợp này, hàm lượng phấn hoa tương đối của loài cây cần xác định có trong mẫu thử được tính theo

Công thức (3):

Trong đó:

n’ là số hạt phấn hoa của các loài cây không có mật hoa.

Báo cáo hàm lượng phấn hoa tương đối của các loài cây không có mật hoa theo tổng số đếm hạt phấn hoa.

Tham khảo thêm các phương pháp thử khác

TCVN 12397:2018 Mật ong – Xác định hàm lượng tro/ Honey –Determination of ash content
TCVN 12395:2018 Mật ong – Xác định độ dẫn điện/ Honey – Determination of electrical conductivity
TCVN 12396:2018 Mật ong – Xác định hàm lượng nước bằng phương pháp đo chỉ số khúc xạ/ Honey – Determination of moisture by refractometric method
TCVN 12398:2018 Mật ong – Xác định độ pH và độ axit tự do bằng phép chuẩn độ đến pH 8,3/ Honey – Determination of pH and of free acidity by titration to pH 8.3
TCVN 12399:2018 Mật ong – Xác định độ pH, độ axit tự do, độ axit lacton và độ axit tổng số bằng phép chuẩn độ đến điểm tương đương/ Honey –Determination of pH, free acidity, lactones and total acidity by equivalence point titration
TCVN 5269:1990 Mật ong tự nhiên. Phương pháp xác định hàm lượng đường sacaroza/ Honey. Determination of sucrose content

Hy vọng rằng bài viết trên đây của Hiệp Phát đã giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp xác định hàm lượng phấn hoa trong mật ong theo TCVN13846:2023. Bên cạnh đó, Thiết bị Hiệp Phát hiện đang là nhà phân phối sản phẩm Kính hiển vi MBL2000 – Hãng Kruss, có độ phóng đại 1000 lần , được sản xuất tại Đức, mang lại hình ảnh quan sát rõ nét đáp ứng yêu cầu của TCVN 13846:2023 kết hợp với bộ camera và phần mềm phân tích hình ảnh trên máy tính là thiết bị tối ưu cho việc quan sát, đếm số lượng và đo lường kích thước hạt phấn hoa trong mẫu mật ong.

Hàng có sẵn tại kho, nếu quý khách hàng có nhu cầu tìm mua các dòng kính hiển vi hãng Kruss tại Hiệp Phát, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua Sđt: 0387.050.470 – Ms. Thúy Vân hoặc Email: sales2@thietbihiepphat.com để được hỗ trợ kịp thời.